Kanaatimce...

Anasayfa Fıkralar Öyküler Güzel Sözler
Mustafa Gül ( Hamdi)

Eski Urfamda

Mustafa Gül (Hamdi)

16.10.2019 - Şanlı Urfa

Bu şiir Urfa ağzı ile yazılmıştır


Bütün evler sobalıdı
Odalar gaz lambalıdı
Şireler zerzembedeydi
Üstleri nişambalıdı

Dizilirdi sap yastığlar
Çıhardı çekçek, bastığlar
Ne hoş olurdı yanında
Küncü, ceviz ve fıstığlar

Analar erken kahardı
Hemın sobiyı yahardı
Asbaplarımızı toplar
Hefta sonu ges yıhardı

Aklıma geldi beyahtan
Çekişirdığ heppi hahtan
Uşağken biz heşeredığ
Bezmezdığ dayağ yimahtan

Korhan içerdi hereze
Eyyi gelirdi herkeze
Millet çoğ anlayışlıdı
Yer bırahmazdı kereze

Zuvağda yerdığ hömbillik
Yerlerde açardığ üllik
Gülle oynar, utızınca
Sahlanırdığ fellik fellik

Kışın buz tutardı saçağ
Yerler olırdı siyrinçağ
Yazın karpuzcı bağırır
Kesip alın, şartı pıçağ

Top dağında mağaralar
Yatıya gider ağalar
Dügünlerde çalınırdı
Hem zurna hem nağaralar

Her evde olırdı kuyı
Kokadan çekerdığ suyı
Ac olunca keyfden yirdığ
Kuru ekmek, firenksuyı

Hele o lolaz dürmügü
İçine soğan cücügü
Yanında içerdığ ayran
Üstünde boldı köpügü

Ülbeden gelirdi yoğırt
Tasa töküp çekerdığ fırt
Ölecağımızı bilsağ
Sözümüzden etmezdığ hürt

Asmadaydı érışımız
Çoğ asildi durışımız
Küsmağı heç uzatmazdığ
Tez olurdı barışımız

Taht'a çıhıp uzanırdığ
Kenarına dayandırdığ
Akşam mehelli olınca
Ay'ı yıldızı tanırdığ

Yıhanırdığ geremeçde
Asbap kururdı germeçde
Ağzımızın dadı vardı
Lezzet bulurdığ dögmeçde

Pampapişo uçışırdı
Sağa sola kaçışırdı
Üfliyarağ yön verirdığ
Divarlara yapışırdı

Yengiye vurup bi fiske
Eskiye dönseydığ keşke
Bi şekerli bi küncülü
Yerdığ bi de haşhaş kehke

Zannetme bunlar faraza
Dikkat çeker bir mıraza
Urfalı kırh yıl ac kalsa
El avuc açmaz kırnaza

Ne gözeldi geçmişimiz
Mazbuttı bütün işimiz
Palızada kırılmazdı
Pehkemdi her bi dişimiz

Üzerinden otuz kırh yıl
Geçti şindi en son fasıl
Hamdi'yem aklıma geldi
Bunları yazdım bınakıl



Yöresel Terimler

Şire: Şıra; üzüm suyu ile yapılan kışlık tatlı
Zerzembe: Eski evlerde mahzen
Nişamba: Muşamba, naylon örtü
Çekçek: Şıra ile yapılan kare şeklinde kışlık bir tatlı
Bastığ: Pestil
Küncü: Kabuklu susam
Asbap: Elbise
Ges: Çamaşır
Beyahtan: Az önce
Heşere: Yaramaz, afacan
Heppi: Çok kez, tümden
Hah: Yabancı, el-alem
Hereze: Korku için yapılan bir aktar ilacı
Kerez: Garaz, kin beslemek
Hömbilik: Çocukların yediği bir karışım
Üllik: Delik, küçük çukur
Gülle: Misket
Utızmak: Oyunu kaybetmek
Siyrinçağ: Kaygan
Pıçağ: Bıçak
Koka: Koka ağacından yapılan kova
Firenksuyu: Salça
Lolaz: Börülce
Dürmüg: Dürüm
Ülbe: Tahtadan yapılmış geniş yoğurt kovası
Hürt etmağ: Caymak, sözden dönmek
Taht: Haşerelerden korunarak uyuyabilmek için tahtadan yapılmış yüksek sedir.
Akşam mehelli: Akşam saatlerinde
Geremeç: (Gedemeç de diyen var) Eski evlerde odanin girişinde bulunan oda zemininden biraz aşağıda bulunan bölüm.
Germeç: Çamaşır kurutmak için gerilmiş ip
Dögmeç: Kuru ev ekmeği parçalarına peynir, domates, soğan vs doğranıp isot da eklenerek hazırlanan araştırmalık.
Pampapişo: Karahindiba bitkisinin bir parçası, tüy kadar hafif uçuşan bölümü
Haşhaş kehke: Urfa'ya özgü bir simit türü
Faraza: Kurgulanmış, Hayali
Mıraz: Istek, arzu, murat
Kırnaz: Cimri
Mazbut: Düzenli
Palıza: Nişasta ile yapılan jel kıvamında bir tatlı
Pehkem: Sağlam
Bınakıl: Bu defa
 
Mustafa Gül (Hamdi)