Kanaatimce...

Çok Sık Yapılan Yanlışlar

Prof. Dr. Mustafa Erdoğan

05.07.2022

I

''yanlız'' değil ''yalnız''

''yalnış'' değil ''yanlış''

II

''keyfiyet'' başka ''keyfilik'' başka: Keyfiyet yerine göre nitelik (quality) veya durum-vaziyet (condition, state of affairs) anlamına gelir. İlk anlamında keyfiyet kemmiyetin (nicelik) karşıtıdır.

''tanzim'' (tanzimat) başka ''tazmin'' (tazminat) başka: Tanzim düzenleme demektir, tazmin ise verilen zararın karşılanması anlamına gelir.

''takdir'' başka ''tekdir'' başka: Takdir beğenme, değerini bilme anlamına gelir (bu arada, taktir değil takdir). Tekdir ise azarlama demektir.

''il'' (vilâyet) başka ''şehir'' başka: İl siyasî-idarî bir kavram ve terimdir, buna karşılık şehir sosyal ve kültürel bir kavramdır. Her il sahici anlamda bir şehir (medenîlik mekânı) olmadığı gibi, her şehir bir il veya vilayet olmayabilir. İl olmak siyasî karara bağlıdır, oysa siyasî bir karar bir yerleşim yerini şehir yapamaz. Türkiye'deki birçok il sosyolojik anlamda şehir vasfını haiz değilken, il olmayan bir çok şehir de vardır. Başka bir deyişle şehir idarî bakımdan bir ilçe de olabilir.

Son olarak: Türkiye'de ''anarşi'' kavramı çok yanlış bir anlam kazanmıştır; şiddet olayları öteden beri ''anarşi'' olarak adlandırıla gelmiştir. Onun için, popüler dilde anarşi hem şiddeti hem de kuralsızlığı çağrıştıran kötü bir şey olarak anlaşılır. Bundan da en çok devlet ile devletçi ideoloji ve söylemler fayda sağlanmıştır. Oysa anarşi (anarchy) devletsizlik haline, yani devletsiz topluma işaret eder. Anarşi insanların üzerinde hükmeden, egemen bir iradenin olmaması demektir. Anarşi veya devletsiz toplum zorunlu olarak kuralların (bu arada hukukun) olmadığı toplum demek değildir. Toplumun varlığı devletten bağımsızdır ve çoğu zaman ondan önce gelir. Devletsiz toplumların varlığı antropolojik bir gerçektir. Kısaca, anarşi kendi başına ''kötü'' bir şey değildir.